- พิชาวีร์ เมฆขยาย
10 ทักษะชีวิตที่ควรพัฒนาในศตวรรษที่ 20
ปีนี้ยังคงมีความเอาแน่เอานอนไม่ได้ของการเมืองระดับโลกของประเทศยักษ์ใหญ่ทั้งหลาย ที่จะส่งผลกระทบต่อทั้งโลกแน่นอน โดยเฉพาะเรื่องของเศรษฐกิจ รวมทั้งความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่กำลังพุ่งไปเร็วมาก ที่จะทำให้หลายๆ ธุรกิจต้องปรับเปลี่ยนตัวเองกันยกใหญ่เพื่อความอยู่รอด ซึ่งตัวคุณเองไม่ว่ากำลังอยู่ในภาคส่วนไหนก็ตาม ต้องได้รับผลกระทบจากการที่โลกหมุนเร็วกว่าเคย คำพูดที่ว่า “หยุดนิ่งหมายถึงก้าวถอยหลัง” นั้นยิ่งจะเห็นชัดขึ้นมากเรื่อยๆ หากคุณไม่พัฒนาและเรียนรู้อยู่เสมอ คุณจะถูกทิ้งห่างไปมากขึ้นๆ เพราะคนอื่นกำลังพยายามวิ่งกันสุดชีวิต เพื่อให้ทันโลกและการเปลี่ยนแปลง และถึงวันหนึ่งคุณอาจเผชิญกับความยากลำบากจนแทบปรับตัวไม่ทัน หากคุณไม่เตรียมตัวไว้ตั้งแต่วันนี้
จากการติดตามและวิเคราะห์กระแสโลก และแนวโน้มการปรับตัวของมนุษย์ในยุคอนาคต แวนได้สรุปเป็น 10 ทักษะชีวิต (Life skills) ที่ควรพัฒนาในศตวรรษที่ 20 นี้ ที่หากคุณมีแล้ว ชีวิตคุณจะง่ายและสุขขึ้นอีกเยอะมาฝากค่ะ 1. ทักษะอาชีพที่สองหรือสามของคุณ ในยุคนี้การมีทักษะ (หาเงิน) เดียวนั้นเป็นเรื่องเสี่ยงเกินไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนที่ทำงานเดิมมานาน ในปีที่แล้วมีข่าวการปลดคนหรือลดจำนวนพนักงานในหลากหลายธุรกิจ ซึ่งในปีนี้และปีถัดไปคาดว่าจะเกิดขึ้นต่อไป ดังนั้นการเรียนรู้ทักษะที่หาเงินได้อื่นๆ ก็เหมือนเป็นการเตรียมแผนสำรอง จำไว้ว่าคนเราไม่จำเป็นต้องทำงานในสาขาที่เรียนมาได้เพียงอย่างเดียว แต่ทักษะและความรู้นั้นสามารถอัพเดทและเรียนเพิ่มเติมได้ตลอด นอกจากนี้ คุณอาจจำเป็นต้องเรียนรู้ในการสร้างช่องทางการไหลของรายได้อื่นๆ นอกเหนือจากรายได้ทางเดียวอีกด้วย ยิ่งในยุคนี้เกิดคอร์สออนไลน์ขึ้นมากมาย คุณสามารถหาเรียนรู้เองได้แทบทุกเรื่อง ดังนั้นการสร้างทักษะอาชีพใหม่ๆ จึงไม่ใช่เรื่องยากเลยในยุคนี้
2. การบริหารเวลาและจัดลำดับความสำคัญ ยุคนี้เป็นยุคที่กิจกรรมขโมยเวลาของคุณผุดขึ้นมากมายมหาศาล ทั้งโซเชียลมีเดีย blog คลิปวิดีโอ ภาพยนตร์ออนไลน์แบบสตรีมมิ่ง หรือเกม โดยในปีที่ผ่านๆ มาผู้ผลิตสื่อเหล่านี้ต่างโหมกระหน่ำนำเสนอ content เพื่อให้คุณเสพอย่างจุใจ อย่าง Netflix ผู้ให้บริการสื่อแบบสตรีมมิ่งยักษ์ใหญ่ก็บอกตรงๆ ว่าคู่แข่งของเขาไม่ใช่ใคร แต่คือเวลานอนของทุกคนนั่นเอง ต่อไปสิ่งเหล่านี้ก็จะยิ่งทวีความรุนแรงยิ่งกว่าเดิม นี่ยังไม่รวมถึงเวลาที่คุณต้องใช้ทำงานเพื่อให้ความฝันและเป้าหมายส่วนตัวเป็นจริง ทักษะการบริหารเวลาและการจัดลำดับความสำคัญ รวมถึงวิธีการคัดกรองข้อมูลและสื่อที่จะเสพจึงยังคงเป็นสิ่งที่ “จำเป็น” และจะยิ่งจำเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ สำหรับผู้คนในยุคนี้
>> วิธีพัฒนาตัวเองให้กลายเป็นนักบริหารเวลาที่ยอดเยี่ยม 3. การบริหารหนี้สินและการเงินส่วนบุคคล ด้วยสถิติคนไทยเป็นหนี้สินนั้นน่าตกใจ ยิ่งเกิดเป็นคนชนชั้นกลางในยุคทุนนิยม สิ่งที่คุณจำเป็นต้องเรียนรู้ให้มากคือความฉลาดทางการเงินและตามให้ทันเกมการเงิน ในยุคที่สิ่งของล่อใจมาประเคนถึงหน้าจอมือถือ โปรโมชั่นที่หลอกล่อให้คุณยอมเป็นหนี้ หากไม่มีสติมากพอคุณอาจจะมีปัญหาด้านการเงิน หรือหนักจนถึงขั้นเป็นหนี้สินในระดับที่เกินควบคุม กลายเป็นปัญหาใหญ่ที่กระทบชีวิตจนบางคนไม่อยากมีชีวิตต่อไปแล้วก็มี ซึ่งในปีนี้ยังมีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับอัตราดอกเบี้ย เงื่อนไขการยื่นกู้ และการเก็บภาษีของฝั่งอสังหาริมทรัพย์ ก็ยิ่งต้องศึกษาและวางแผนให้ดีอีกด้วย
4. การรับมือกับภาวะอารมณ์ซึมเศร้าเมื่อเล่นโซเชียลเน็ตเวิร์ก ในยุคที่เราเอา self-esteem (การเห็นคุณค่าและภูมิใจในตัวเอง) ของเราไปผูกไว้กับโซเชียลเน็ตเวิร์ก ประกอบกับการได้เห็นชีวิตดีๆ ของคนอื่น ก็ยิ่งทำให้คนยุคนี้เกิดภาวะซึมเศร้าจากการเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น (ที่สร้างภาพไว้ในโลกออนไลน์) มากขึ้น และด้วยเวลาหลายชั่วโมงต่อวันที่คนยุคใหม่เข้าไปอยู่ในสังคมออนไลน์ โดยเฉพาะคนไทยที่ติดอันดับใช้โซเชียลเน็ตเวิร์กอันดับต้นๆ ของโลก ยิ่งทำให้เห็นว่าคนเราจะมีแนวโน้มเกิดภาวะนี้มากขึ้น นอกจากจะต้องฝึกควบคุมเวลาที่อยู่กับสังคมออนไลน์ให้พอเหมาะพอดีแล้ว คุณยังควรพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ในแง่ของการรับมือกับอารมณ์ทางลบของตัวเองที่อาจเกิดขึ้นเป็นพักๆ อีกด้วย
>> วิธีเพิ่ม Self-esteem ของคุณอย่างได้ผล 5. How-to วิธีปฏิบัติตัวเมื่อเจอการเปลี่ยนแปลง ทักษะนี้คือทักษะจำเป็นกับการมีชีวิตในยุคนี้ ไม่ว่าคุณจะอยู่ในสังคมไหน หรือทำอาชีพอะไร คุณมีสิทธิ์จะถูก disrupt ทุกเวลาจากการเปลี่ยนแปลงที่เร่งสปีดเร็วขึ้นเรื่อยๆ โลกกำลังโกลาหลจากการพยายามวิ่งตามการเปลี่ยนแปลงและปรับตัวให้ทัน ดังนั้นจงเตรียมพร้อมอยู่เสมอ หากวันหนึ่งธุรกิจของคุณไปต่อไม่ไหวจะทำอย่างไร หากวันหนึ่งถูกจ้างให้ออกจะทำอย่างไร? หากวันหนึ่งคุณสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รักไปจะทำอย่างไร? การเปลี่ยนแปลงจะเกิดขึ้นกับทุกคน แต่แทบไม่มีใครเคยเรียนรู้อย่างจริงจัง ซึ่งคุณควรเรียนรู้ตั้งแต่วิธีการทำใจยอมรับเมื่อเจอการเปลี่ยนแปลงในชีวิต ตลอดจนการเตรียมตัวไว้ล่วงหน้า และสิ่งที่คุณต้องทำเมื่อเจอการเปลี่ยนแปลงในชีวิต
>> วิธีตั้งสติ ควบคุมอารมณ์ และปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลง 6. Resilience ความยืดหยุ่นและการฟื้นตัวจากภาวะจิตตก เมื่อคนเราเจอภาวะที่ทำให้จิตใจย่ำแย่ เช่น การเลิกรา การตกงาน การถูกหลอก การเจ็บป่วยหนัก การประสบภัยธรรมชาติ การประสบอุบัติเหตุ หรือการสูญเสียบางอย่างของตัวเอง คนแต่ละคนจะมีอัตราเร็วในการฟื้นฟูจิตใจตัวเองให้กลับมาเป็นปกติได้เร็วช้าต่างกัน ในบางคนนั้นใช้เวลาเพียงไม่นาน แต่บางคนผ่านไปหลายปีแล้วยังไม่สามารถพาตัวเองกลับมาได้ จนป่วยทางใจไปเลยก็มี ยิ่งในยุคนี้ความบีบคั้นกดดันมาจากทุกทาง คนเราจึงเสี่ยงต่อภาวะจิตตกและซึมเศร้าได้ง่ายมากขึ้น ดังนั้น Resilience จึงเป็นทักษะสำคัญ และจะยิ่งทวีความจำเป็นมากขึ้นทุกทีๆ คุณจำเป็นต้องพัฒนาไว้ให้เป็นเกราะป้องกันตัวเองเอาไว้ อ่าน 10 วิธีให้มี Resilience มากขึ้น >>
7. ความเป็นผู้ประกอบการ ในยุคสมัยที่เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลง การแข่งขัน รวมไปถึงโอกาสใหม่ๆ คุณหยุดนิ่งอยู่กับที่ไม่ได้ และจำเป็นต้องกระตือรือร้นมากพอที่จะรับผิดชอบตัวเอง (ไม่เอาแต่รอคำสั่งจากคนอื่น) เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ เสมอ มีทักษะการแก้ปัญหา เป็นนักริเริ่ม มีความคิดสร้างสรรค์และสร้างนวัตกรรม บริหารความเสี่ยง ตัดสินใจให้ฉับไว ทำงานเป็นทีม รวมถึงการเข้าใจงบการเงิน สิ่งเหล่านี้รวมอยู่ในความเป็นผู้ประกอบการที่ไม่ว่าคุณจะอยู่ในอาชีพพนักงาน หรืออาชีพอื่นก็ตาม คุณควรจะพัฒนาทักษะนี้ไว้กับตัว ซึ่งจะช่วยให้คุณพัฒนามุมมองวิธีคิด วิธีตัดสินใจ รวมถึงดึงศักยภาพออกมาได้มากขึ้น 8. การตัดสินใจที่เด็ดเดี่ยว การเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วที่เกิดขึ้นรอบตัวคุณจะบีบคั้นไม่ให้คุณเอาแต่ลังเลใจและไม่ทำอะไรซักที สุดท้ายคนที่มัวแต่ลังเล ไม่ตัดสินใจ จะอยู่ลำบากในยุคนี้ บางคนอยากเปลี่ยนแปลงสภาพชีวิตของตัวเองใจจะขาดเมื่อหลายปีมาแล้ว เมื่อมาถึงตอนนี้ ตอนที่อายุล่วงเลยจนโอกาสดี ๆ ในชีวิตหลายอย่างมันไม่สามารถผ่านมาให้เกิดซ้ำได้อีก จำไว้ว่ายิ่งปล่อยเวลานาน ยิ่งอายุมากขึ้น ความกลัวความไม่มั่นคงก็จะมีมากขึ้น เมื่อนั้นแรงเสียดทานการเปลี่ยนแปลงก็มากซะจนคุณแทบจะไม่มีแรงทำอะไร อย่ารอให้ตัวเองเป็นฝ่ายถูกบีบและจำใจให้เปลี่ยนแปลง ถึงตอนนั้นทางเลือกของคุณอาจเหลือไม่มากนัก 9. Critical thinking การคิดเชิงตั้งคำถามและหาคำตอบ โดยไม่ด่วนสรุป ทักษะการคิดที่จะทำให้คุณไม่ถูกหลอกได้ง่าย เพราะการคิดแบบนี้จะทำให้คุณตั้งคำถามกับเรื่องต่างๆ โดยไม่รีบเชื่อทันที ไม่หลงตามกระแส ไม่หลงเชื่อจนถูกหลอกลวง ในยุคที่ข้อมูลจริงข้อมูลเท็จ และการโฆษณาชวนเชื่อต่างๆ ผุดขึ้นราวกับดอกเห็ด ทักษะการคิดที่ให้คุณวิพากษ์วิจารณ์ ตั้งข้อสงสัย หาข้อมูลก่อนตัดสินใจ และมีจุดยืน คล้ายกับหลักกาลามสูตร 10 ประการ ซึ่งจะทำให้คุณเอาตัวรอดจากโฆษณาชวนเชื่อต่างๆ ได้ รวมถึงประสบความสำเร็จเพราะคิดได้ลึกซึ้งกว่าคนอื่นที่หลับหูหลับตาวิ่งตามกระแสในยุคนี้ 10. ความมั่นใจในตัวเอง ในยุคที่ทุกคนต่างกำลังแสวงหาตัวตน และกำลังพยายามแสดงศักยภาพและพรสวรรค์ของตัวเองออกมา คนที่มั่นใจในตัวเองจะกล้าก้าวออกไปหาประตูแห่งโอกาสใหม่ๆ สร้างความสำเร็จให้ตัวเองได้ดีกว่า หากคุณเอาแต่มองคนอื่น เปรียบเทียบตัวเองกับคนคนนี้ตลอดเวลา รวมทั้งเอาแต่คิดว่าตัวเองยังดีไม่พอ คุณก็เท่ากับตัดโอกาสสำเร็จให้ตัวเอง และยังเสี่ยงต่อการรู้สึกว่าตัวเราทำไมไม่เอาไหน ทำไมสู้คนอื่นไม่ได้ ความมั่นใจในตัวเองจะทำให้คนคนนั้นกล้ารับความท้าทายใหม่ๆ กล้าเสี่ยงเพื่อสิ่งที่ดีกว่า และกล้าที่จะลงมือทำ ซึ่งแน่นอนว่าสิ่งเหล่านี้จะทำให้มีโอกาสประสบความสำเร็จได้มากกว่าคนที่เอาแต่นั่งนิ่งเพราะคิดว่าทำไม่ได้
อย่าลืมว่าคนเราต้องรู้สึกว่าตัวเองเติบโตตลอดเวลา อย่ารอให้ถูกบีบคั้นจากคนอื่นหรือสถานการณ์แล้วค่อยพัฒนา ถึงตอนนั้นอาจสายเกินไป คุณควรวิเคราะห์และเตรียมตัวไว้ล่วงหน้า และสนุกกับการทำให้ตัวเองดีขึ้นเก่งขึ้นทุกวัน ลองวิเคราะห์ดูนะคะว่า ทักษะชีวิตไหนที่เป็นประโยชน์และสำคัญกับตัวคุณบ้าง
